PO CO NAM PARK KULTUROWY	autor: GRAŻYNA MATUSIK-TOMASZEWSKA

Od półtora roku wiemy, że Metsä Tissue chce sprzedać swoje tereny, że ma konkretne pomysły na ich zagospodarowanie i że żaden z tych pomysłów nie jest korzystny dla gminy i jej mieszkańców. W jaki sposób ustrzec Mirków przed rozwojem funkcji, na które pozwala zarówno studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego, jak i obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania? Utworzyć na tym terenie park kulturowy.

Park kulturowy pozwoli zachować zabytkową zabudowę Mirkowa wraz z jej otoczeniem przyrodniczym

Pojęcie parku kulturowego pojawiło się po raz pierwszy w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, która weszła w życie w listopadzie 2003 r.

Park kulturowy to określony obszar ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi, charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej.

Pomysłodawcami projektu uchwały o utworzeniu parku są radni Andrzej Cieślawski i Tomasz Zymer oraz osoby związane ze stowarzyszeniami Otwarty Konstancin i Uzdrowisko Dzieciom, którzy uważają, że Mirków, ze względu na swoją historię, zabytki oraz otoczenie, jest właśnie takim miejscem. Na terenie Mirkowa znajdują się 32 obiekty (mieszkalne i przemysłowe) wpisane do gminnej ewidencji zabytków, podlegające ochronie konserwatorskiej. Unikalność Mirkowa polega także na jego otoczeniu przyrodniczym: łąkami zalewowymi, objętymi rezerwatami wiślanymi lasami łęgowymi i lasami skarpy oborskiej wraz z zespołem zabudowań majątku Obory z XVII-wiecznym pałacem i parkiem.

W przeciwieństwie do powszechnie stosowanej przez samorząd praktyki ignorowania opinii mieszkańców w sprawach istotnych dla naszej społeczności, dyskusja nad tym projektem zaczęła się od spotkania z udziałem radnych i mieszkańców gminy.

Jak każdy projekt, tak i ten ma zwolennikówi przeciwników. Już pierwsze spotkanie udowodniło, że nie będzie łatwo. – Tereny pofabryczne – zgoda – komentował jeden z mieszkańców Parceli. – Ale objęcie terenem parku kulturowego połowy powierzchni gminy, od Bielawy po Parcelę, to już przesada. Dosyć mamy zakazów i nakazów.

– Jeszcze jedno ograniczenie? Konstancin jako układ urbanistyczny i zespół architektoniczny wpisany jest do rejestru zabytków. Strefy ochrony uzdrowiskowej A, B i C obejmują powierzchnię całej gminy. Duża część terenów gminy należy do Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, Natury 2000, podlega opiece urzędu górniczego, służbom ochrony środowiska, a szczegółowe zasady, co wolno, a czego nie, powinny znaleźć się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i studium – mówi mieszkanka gminy Hanna G. Gdyby egzekwowano zapisy tych wszystkich dokumentów, nie byłoby mowy o powstaniu asfalciarni w miejscowości uzdrowiskowej. Podejmowanie uchwał i tworzenie kolejnych dokumentów to czysta papierologia.

Aby przekonać wszystkich radnych i mieszkańców, konieczne wydaje się opracowanie studium korzyści płynących z utworzenia parku kulturowego i społecznych kosztów jego funkcjonowania, co dla mieszkańców obszaru, na jakim park kulturowy ma się rozciągać, ma zasadnicze znaczenie.

Aby przekonać wszystkich radnych i mieszkańców konieczne wydaje się opracowanie studium korzyści płynących z utworzenia parku kulturowego i społecznych kosztów jego funkcjonowania

– Uchwała o utworzeniu parku kulturowego pozwoliłaby nam przystąpić do takich zmian w planie miejscowym Mirkowa, które są zgodne z zaproponowaną przez Andrzeja Cieślawskiego strategią gminy dla tego terenu, to jest: lokalizacji centrum konferencyjnego, powierzchni wystawienniczych, handlowych, dużych obiektów sportowych i edukacyjnych, hoteli i gastronomii, biur wielkich firm przynoszących gminie wymierne dochody z podatku CIT– argumentował Tomasz Zymer.

W wersji minimum, obejmującej tylko Mirków, autorzy projektu wyodrębnili cztery obszary o różnych funkcjach, zgodnych z ich historycznym charakterem, które objęte zostałyby granicami parku kulturowego:

• teren usług szkolno-sportowych i funkcji publicznych (S), obejmujący Zespół Szkół im.Władysława St. Reymonta i budynki towarzyszące wraz z boiskami Orlik 2012, oraz teren klubu sportowego RKS Mirków,

• teren planowanych funkcji mieszanych (M): usług dla ludności, w tym możliwych urządzeń komunalnych, a także biur, pensjonatów, hoteli, instytucji oświaty i kultury i towarzyszących im urządzeń sportowo-rekreacyjnych wraz z zielenią urządzoną, zabudowy jednorodzinnej, bliźniaczej i wielorodzinnej oraz dróg dojazdowych,

• teren zachowania zabytkowej zabudowy mieszkaniowej Osady Fabrycznej Mirków wraz z jej otoczeniem przyrodniczym,

• teren zachowania zabytkowej zabudowy przemysłowej Osady Fabrycznej Mirków przeznaczony pod usługi konferencyjne, wystawiennicze, handlowe, hotele, biura, zabudowę mieszkaniową i inne funkcje z wyłączeniem uciążliwej produkcji oraz baz transportowych i centrów logistycznych. Funkcje te będą realizowane w zabytkowych budynkach pofabrycznych zaadaptowanych według wytycznych wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz wnowych budynkach nawiązujących architektonicznie do zabudowy historycznej.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) Mirkowa można było zmienić już dawno. W poprzedniej kadencji grupa radnych proponowała podjęcie uchwały o przystąpieniu do zmiany planu, by wykluczyć możliwość działania asfalciarni i powstania podobnych zakładów, ale zastopowała ich konieczność wypłacenia właścicielowi wytwórni mas bitumicznych olbrzymiego odszkodowania. Teraz też zakładom trzeba będzie płacić odszkodowania. Dlaczego nikt nie mówi o kosztach?

W ustępie 2 art. 17 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zapisano: w razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na skutek ustanowienia zakazów i ograniczeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 131–134 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. A te przepisy stanowią: „W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości (...) na żądanie poszkodowanego właściwy starosta ustala, w drodze decyzji, wysokość odszkodowania. Obowiązanym do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości – jeżeli ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości nastąpiło w wyniku uchwalenia aktu prawa miejscowego przez organ samorządu terytorialnego – jest właściwa jednostka samorządu terytorialnego”.

Te zakazy i ograniczenia, które mogą obowiązywać na całym obszarze lub części parku kulturowego wymienione są w ust. 1 art. 17 i dotyczą m.in.: prowadzenia robót budowlanych oraz działalności przemysłowej, rolniczej, hodowlanej, handlowej lub usługowej, zmiany sposobu korzystania z zabytków nieruchomych, umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną parku kulturowego oraz składowania lub magazynowania odpadów.

Utworzyć park kulturowy i zmienić miejscowy plan będzie łatwiej, niż znaleźć inwestorów gotowych wybudować centrum konferencyjne, hotel lub aquapark

– Na papierze wszystko jest możliwe. Można utworzyć park kulturowy i zmienić plan, ciekawe jednak, w jaki sposób radni znajdą inwestorów gotowych budować planowane przez nich obiekty – zastanawiają się sceptycy.

Uchwała rady miejskiej o utworzeniu parku kulturowego to dopiero początek. W celu utworzenia parku wymagane prawem są jeszcze dwa inne akty:

• MPZP dla obszaru parku, do opracowania którego należy przystąpić w terminie trzech miesięcy od chwili utworzenia parku (ale terminy zakończenia prac i uchwalenia MPZP dla obszaru parku nie są określone prawem i mogą trwać latami)

• plan ochrony parku kulturowego uzgodniony z wojewódzkim konserwatorem zabytków, zatwierdzony przez radę gminy (również w bliżej nieokreślonym czasie) – za utworzenie planu ochrony odpowiedzialny jest organ władzy wykonawczej w gminie (burmistrz) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Procedury te będą trwały dość długo. Czy mamy tyle czasu? Metsä Tissue za trzy miesiące zakończy produkcję i będzie chciała sprzedać swoje tereny jak najszybciej.

Poleć artykuł znajomemu    Drukuj