25 LAT TMPiZK

Uroczyste spotkanie członków Towarzystwa Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego, jego sympatyków i przyjaciół, z udziałem przedstawicieli władz gminy i powiatu, odbyło się w pałacu w Oborach z okazji jubileuszu 25-lecia działalności towarzystwa.

Towarzystwo Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego powstało w 1988 r. jako kontynuacja tradycji sięgającej Towarzystwa Ulepszonych Miejscowości Letniczych (1900 r.). Założycielami towarzystwa było wielu znakomitych mieszkańców Konstancina, wśród nich Monika Żeromska, córka pisarza, która została jego honorowym prezesem. Celem nadrzędnym działalności towarzystwa jest zachowanie niepowtarzalnego charakteru i funkcji uzdrowiskowej Konstancina- -Jeziorny oraz jego dziedzictwa kulturowego: ochrona środowiska przyrodniczego, zabytkowej architektury oraz pamięć o tych, którym Konstancin zawdzięcza swoją bogatą przeszłość.

Jubileuszowe spotkanie zaszczycili swoją obecnością liczni goście: przedstawiciele samorządu powiatu i gminy, stowarzyszeń mieszkańców, sympatycy i przyjacieleTMPiZK

W minionym ćwierćwieczu:

• z inicjatywy towarzystwa powstał herb Konstancina- Jeziorny, autorstwa artysty plastyka Juliana Henisza, zatwierdzony przez Polskie Towarzystwo Heraldyczne i przekazany władzom samorządowym oraz logo zaprojektowane przez Małgorzatę Kuźmińską, absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych, mieszkankę Konstancina,

• wpisany został do rejestru zabytków (28 lutego 1990 r.) Konstancin jako układ urbanistyczny i zespół architektoniczny, w kolejnych latach – 10 zabytkowych willi, aw kwietniu 2013 r. zespół tzw. papierni dolnej wraz z otoczeniem, obejmujący 13 zabytkowych obiektów fabryki papieru w Mirkowie,

• powołany został Społeczny Opiekun Zabytków, historyk sztuki Piotr Nowicki.

Wciągu 25 lat towarzystwo:

• zainaugurowało (w 1990 r.) i zorganizowało pierwsze obchody Dni Konstancina z sesją historyczną, występami artystycznymi, pokazami filmów i konkursami wiedzy o naszym mieście,

• było organizatorem uroczystości patriotycznych z okazji 3 Maja i 11 Listopada oraz czwartkowych spotkań dla mieszkańców gminy,

• zorganizowało pod patronatem prof. Tadeusza Dominika plener malarski o tematyce konstancińskiej, z udziałem artystów malarzy, w tym malujących ustami i stopami, oraz studentów akademii sztuk pięknych,

• zainicjowało i organizowało w Konstancinie pierwsze wigilie dla osób samotnych,

• zajęło stanowisko w obronie nosicieli wirusa HIV i pozostawienia ich, wbrew protestom, w Konstancinie- Jeziornie (przy ul. Granicznej), jako pierwszej miejscowości w Polsce. Zorganizowało wtedy dla mieszkańców merytoryczną konferencję (z udziałem wybitnych specjalistów medycyny) poświęconą AIDS i jego zagrożeniom,

• w 70. rocznicę śmierci Stefana Żeromskiego (w1995 r.) zorganizowało dla uczniów szkół podstawowych konkurs wiedzy o życiu i twórczości pisarza oraz dla licealistów konkurs literacki, którym przewodniczyła Monika Żeromska,

• na 100-lecie Konstancina (w 1997 r.) zainicjowało i było organizatorem konkursów „Nasze miasto w kwiatach”, pod patronatem dyrektora Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie,

• zorganizowało dla mieszkańców cykl wykładów poświęconych kulturze i sztuce Orientu, pod patronatem prof. Tadeusza Majdy,

• w 140. rocznicę urodzin i 80. rocznicę śmierci Stefan Żeromskiego (w 2005 r.),wspólnie z Fundacją na Rzecz Utrzymania Spuścizny po Stefanie Żeromskimi Instytutem Badań Literackich PAN, w Warszawie i Konstancinie zorganizowało sesję naukową „Żeromski nasz współczesny” wraz z publikacją prasową i wieczorem wspomnień poświęconym Annie i Monice Żeromskim, z udziałem poety Tadeusza Różewicza, prof. Barbary Skargi i prof.Aliny Kowalczykowej,

• w latach 2006–2007 zorganizowało cykl spotkań o tematyce: klimaty dawnego Konstancina, dawni posesjonaci konstancińscy, Konstancin jak za dawnych lat, autorstwa Tadeusza Świątka,

• zainicjowało, obchodzone corocznie w listopadzie, „Zaduszki Konstancińskie” – wieczory wspomnień o tych, którzy odeszli, członkach towarzystwa,mieszkańcach i miłośnikach Konstancina- Jeziorny, którzy na trwałe wpisali się w historię naszego miasta. Wspominano pisarzy, m. in. Stefana Żeromskiego, Leopolda Buczkowskiego, Jerzego Zawieyskiego, Wacława Gąsiorowskiego; lekarzy, którzy tworzyli szpitale rehabilitacji w Konstancinie-Jeziornie: prof. Mariana Weissa, prof. Stanisława Rudnickiego, dr Stefanię Zielińską, Sue Ryder – Lady Ryder of Warsaw. Specjalne wspomnienia poświęcone zostały Monice Żeromskiej w piątą i 10. rocznicę jej śmierci oraz Wacławowi Gąsiorowskiemu, pisarzowi i sołtysowi Konstancina, w jego 70. rocznicę śmierci,

• od 2008 r. współorganizowało, razem z Klubem Inicjatyw Obywatelskich, Urzędem Miasta i Gminy oraz Konstancińskim Domem Kultury, Festiwal Otwarte Ogrody, dwukrotnie obchodzony w ramach Europejskich Dni Kultury,

• wobec zagrożenia dla Muzeum Papiernictwa w związku z likwidacją fabryki papieru w Mirkowie, wystąpiło do władz samorządowych naszej gminy o ewentualne zabezpieczenie eksponatów na rzecz Konstancina-Jeziorny, co w połączeniu z kolekcją wycinanek mogłoby stanowić w przyszłości unikalne zbiory w Polsce, a nawet w Europie,

• w 2010 r., w 70. rocznicę mordu katyńskiego, z inicjatywy Hanny Gutkowskiej, było wnioskodawcą budowy pomnika „Katyń – ocalić od zapomnienia”, poświęconego 11 mieszkańcom Konstancina-Jeziorny, zamordowanym w Katyniu, Ostaszkowie i Miednoje,

• pośredniczyło w przekazaniu przez Antoniego Śledziewskiego na rzecz Konstancina-Jeziorny kolekcji wycinanek, których kolebką jest Jeziorna. Za ten dar towarzystwo przyznało darczyńcy honorowe członkostwo,

• jest współtwórcą, razem z Klubem Historii Konstancina- Jeziorny i Konstancińskim Domem Kultury, Muzeum Wirtualnego Konstancina-Jeziorny. Towarzystwo jest również inicjatorem utworzenia muzeum – wilii konstancińskiej Kamilin przy ul. Piłsudskiego.

Od momentu powstania towarzystwo współpracuje z mazowieckim wojewódzkim konserwatorem zabytków i jest inicjatorem powołania Powiatowego Forum Ochrony Zabytków oraz współorganizatorem(od 2009 r.) powiatowych konferencji poświęconych ochronie zabytków powiatu piaseczyńskiego. TMPiZK protestowało przeciwko dewastacji i burzeniu zabytkowych willi Julisina, Brzozy, Jezioranki i innych poprzez orga nizowanie konferencji prasowych i występowanie jako strona w postępowaniach administracyjnych i sądowych.

Towarzystwo wielokrotnie występowało w obronie statusu uzdrowiskowego Konstancina-Jeziorny i na rzecz rozwoju bazy uzdrowiskowej, organizując spotkania, konferencje prasowe bądź występując do odpowiednich władz. Czynnie uczestniczy w życiu miasta i gminy współpracując z władzami samorządowymi w zakresie opiniowania planów zagospodarowania przestrzennego, zwłaszcza strefy A ochrony uzdrowiskowej. Wspólnie z innymi lokalnymi stowarzyszeniami w ramach inicjatywy „Razem dla Uzdrowiska” występowało przeciw budowie i funkcjonowaniu wytwórni mas bitumicznych oraz przeciwko ruchowi tranzytowemu tirów w obrębie uzdrowiska i ponownym zamiarom ograniczenia stref uzdrowiskowych.

W 2008 r. Towarzystwo było nominowane wśród 12 stowarzyszeń krajowych i polonijnych do zaszczytnej Nagrody im. prof.Aleksandra Geysztora, uroczyście wręczonej w Zamku Królewskim w Warszawie. Towarzystwo jest laureatem, wspólnie z Klubem Inicjatyw Obywatelskich, Nagrody Powiatu Piaseczyńskiego w dziedzinie upowszechniania i ochrony kultury za najciekawsze wydarzenie okolicznościowe – II Festiwal Otwarte Ogrody w Uzdrowisku Konstancin w 2009 r. zorganizowany w ramach akcji „Powiat Piaseczyński Stolicą Kulturalną Mazowsza”. Na wniosek władz samorządowych powiatu piaseczyńskiego, w2012 r. towarzystwo otrzymało z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego honorową odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej, a jego aktywni członkowie – odznakę Za Opiekę nad Zabytkami. Przyznanie tytułu Wolontariusza Roku 2011 prezes dr Czesławie Gasik było wyrazem uznania dla jej działalności w towarzystwie.

Towarzystwo ustanowiło honorowe członkostwo i honorową odznakę dla osób zasłużonych dla towarzystwa i Konstancina-Jeziorny. W okresie 25-lecia towarzystwo wydało:

• zbiór pocztówek „Dawny i współczesny Konstancin” pod redakcją Tadeusza Świątka,

• publikację prasową „Żeromski nasz współczesny” pod redakcją prof. Aliny Kowalczykowej i Małgorzaty Zdrojewskiej,

• „Konstancin Uzdrowisko Towarzystwo” Tadeusza Świątka i dr Czesławy Gasik,

• „Wacław Gąsiorowski – pisarz sołtys Konstancina” dr Hanny Winogrodzkiej-Szaflik,

• okolicznościowe „Kroniki Towarzystwa” we współpracy ze Zbigniewem Krakowiakiem: „XX lat Towarzystwa”, „Zabytki Konstancina- Jeziorny”, „Działalność Towarzystwa 2008 –2012”, „100 lat kościoła p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Konstancinie”,

•„O Papierni w Jeziornie” dr HannyWinogrodzkiej- Szaflik.