Inteligentne liczniki pozwalające kontrolować i planować zużycie prądu i wody, pozyskiwanie energii wyłącznie ze źródeł odnawialnych – to rozwiązania na razie niestosowane powszechnie. Ale czas płynie bardzo szybko. Czy ktoś z nas 20 lat temu przypuszczał, że w każdej kieszeni będziemy mieć telefon komórkowy, a do konta bankowego będziemy mieć dostęp z domu przy pomocy internetu?

Wraz z końcem marca fińska spółka Metsä Tissue zamyka zakład papierniczy w Konstancinie i jest zdecydowana sprzedać swoje tereny. Władze spółki wystąpiły do władz miasta z wnioskiem o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) pofabrycznych gruntów, by mogły tu powstawać różnego rodzaju inwestycje.

Choć wniosek o zmianę MPZP Finowie złożyli w grudniu, rada miejska dotychczas się nim nie zajęła. Burmistrz Kazimierz Jańczuk planuje wniesienie go pod obrady marcowej sesji rady miejskiej. Burmistrz uważa, że w tym przypadku pośpiech nie jest wskazany – należy rozważyć, czy zmiana planu obejmie tylko tereny pofabryczne, czy również sąsiednie działki, na których zlokalizowane są inne zakłady przemysłowe. Trudno sobie wyobrazić, że nowoczesne osiedle sąsiadować będzie z asfalciarnią. Ale zmiana MPZP sąsiednich działek może skutkować koniecznością wypłacenia odszkodowań właścicielom firm tam zlokalizowanych. Być może konieczna okaże się też zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, na podstawie którego tworzone są MPZP.

W tworzeniu założeń MPZP przyszłych terenów inwestycyjnych, położonych w granicach gminy uzdrowiskowej, niebagatelną rolę odegrają ustalenia samorządu Konstancina-Jeziorny. Rada miejska wskaże kierunek rozwoju tej części miasta, radni przedstawią projektantom planu koncepcję zagospodarowania pofabrycznych gruntów oraz tzw. warunki brzegowe. Miejmy nadzieję, że nie zawiodą oczekiwań dotychczasowych mieszkańców gminy.

Przed projektantami planu zagospodarowania pofabrycznych terenów Metsä Tissue nie lada wyzwanie. Dla około 60 ha będą mogli zapisać w planie założenia nowoczesnego inteligentnego osiedla, określając nie tylko intensywność zabudowy, wielkość powierzchni biologicznie czynnej i maksymalną wysokość budynków, ale również sposób zaopatrzenia osiedla w energię cieplną (np. pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych – energia słoneczna, wiatrowa i geotermalna), szerokość dróg wewnątrz osiedla, budowę ścieżek rowerowych, liczbę miejsc parkingowych, organizację transportu publicznego, budowę niezbędnej infrastruktury – szkół, przedszkoli, przychodni lekarskich, punktów handlowo-usługowych itp.

W jakim stopniu osiedle będzie bardziej przyjazne środowisku, w dużej mierze zależeć będzie od podmiotów realizujących budownictwo mieszkaniowe i handlowo-usługowe na terenie objętym planem. A możliwości są ogromne – coraz częściej w budownictwie stosowane są energooszczędne rozwiązania, takie jak:

• panele słoneczne akumulujące energię potrzebną do zasilania budynków i oświetlenia ulic,

• systemy kontroli zużycia prądu (w zależności od ilości światła słonecznego, system automatycznie przyciemnia oświetlenie tak, by nie marnować energii),

• systemy kontroli zużycia wody (instalacje magazynujące wodę deszczową wykorzystywaną do podlewania zieleni i spłukiwania toalet)

• zastosowanie materiałów budowlanych wyprodukowanych w nowych technologiach,

• tzw. białe dachy zapewniające odpowiednią izolację budynku w zimie i odbijające promienie słoneczne latem, a tym samym znacznie ograniczające koszty ogrzewania i klimatyzacji,

• zielone dachy pokryte podłożem gruntowym i roślinnością filtrującą zanieczyszczenia z powietrza i produkującą tlen, absorbującą w słoneczne dni wysoką temperaturę, a w deszczowe nadmiar wilgoci, tłumiącą hałasy (takie jak dach nowego gmachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie).

W tworzeniu założeń MPZP przyszłych terenów inwestycyjnych, położonych w granicach gminy uzdrowiskowej, niebagatelną rolę odegrają ustalenia samorządu Konstancina-Jeziorny

W Poznaniu, Łodzi, Gdańsku i Warszawie powstają już zielone biurowce, spełniające restrykcyjne kryteria efektywności energetycznej, przy budowie których wykorzystywane są najnowocześniejsze rozwiązania proekologiczne. O tym, jak wielką wagę do wskaźników efektywności energetycznej przywiązują kraje Unii Europejskiej, najlepiej świadczą założenia budżetu UE na lata 2014–2020. Jednym z głównych celów, na jakie przeznaczone zostaną unijne pieniądze, będzie efektywność energetyczna.

W Konstancinie trwają prace przy rozbudowie Szkoły Amerykańskiej. Powstaje nowy budynek, który będzie pierwszym ekologicznym budynkiem edukacyjnym w Polsce. Będzie wyposażony w system monitorowania zawartości dwutlenku węgla, a gospodarowanie wodą zapewnią systemy wykorzystujące deszczówkę – zbiorniki retencyjne gromadzące wodę opadową. Oszczędność energii zapewnią turbiny wiatrowe, kolektory słoneczne i instalacja solarna do podgrzewania wody. Budynek ogrzewany będzie odpadami drzewnymi spalanymi w kotle na biomasę. Będzie to pierwszy tego typu obiekt w Polsce, zgodny z certyfikacją LEED (Leadership in Energy and Environmental Design).

Zielonym budynkiem będzie też nowa siedziba wydziałów lingwistyki stosowanej oraz neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego, powstająca w Warszawie przy ul. Lipowej. Cały obiekt będzie zbudowany z materiałów ekologicznych.

Skoro biurowce i szkoła, to dlaczego nie budynki mieszkalne? Po zielonych biurowcach, szkołach, uczelniach, szpitalach i innych obiektach użyteczności publicznej, czas na zielone inteligentne osiedla.

Nowoczesne rozwiązania techniczne, stosowane w inteligentnych budynkach sterują ogrzewaniem i oświetleniem, systemem monitoringu, zapewniają użytkownikom lepszą jakość życia i bezpieczeństwo, np.: system monitorujący stężenie dwutlenku węgla w pomieszczeniach dba o zdrowie i wydajność ludzi pracujących w budynku.

Z pewnością niektóre z nowatorskich rozwiązań są kosztowne, ale w dłuższym okresie zdecydowanie zmniejszają koszty eksploatacji i są korzystne dla użytkowników budynków. Badania wykazują, że zielone budynki są tańsze w eksploatacji i konserwacji. W przypadku biurowców koszt wdrożenia rozwiązań energooszczędnych zwraca się już w pierwszym roku po wprowadzeniu usprawnień. W przypadku budownictwa mieszkaniowego zapewne niewiele dłużej.

Osiedle mieszkaniowe na pofabrycznych terenach wcześniej lub później i tak powstanie. Jeśli nie można czegoś uniknąć, trzeba zrobić wszystko, by konieczność stała się jak najmniej uciążliwa. Samorząd nie kupi od Metsy gruntów, może jednak mieć wpływ na sposób, w jaki zostaną zagospodarowane.