Samorząd to wszyscy mieszkańcy

Samorząd to wszyscy mieszkańcy	autor: KLARA WARECKA

Wysłuchanie obywatelskie, interpelacja obywatelska, obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, obowiązkowe głosowanie imienne we wszystkich sprawach i nowy model absolutorium to nowe narzędzia, które umożliwią społecznościom lokalnym większy wpływ na funkcjonowanie organów samorządu.

Takie możliwości stworzy nam wejście w życie ustawy o wzmocnieniu udziału mieszkańców w działaniach samorządu terytorialnego, o współdziałaniu gmin, powiatów i województw oraz o zmianie niektórych ustaw. Zespół do spraw samorządu terytorialnego w Kancelarii Prezydenta RP zakończył prace nad projektem ustawy mającej na celu wprowadzenie do prawa polskiego nowych instytucji wzmacniających ideę i mechanizmy samorządności, które ułatwią tworzenie społeczeństwa obywatelskiego.

Ustawa wskazuje na potrzebę szerszego wykorzystywania konsultacji społecznych, z których – mimo ustawowego obowiązku – samorządy korzystają w bardzo ograniczonym zakresie. Nowa ustawa stanowi, że konsultacje mogą być przeprowadzone z własnej inicjatywy organu wykonawczego, na żądanie organu stanowiącego lub grupy radnych liczącej co najmniej jedną trzecią ustawowego składu organu stanowiącego, a także na wniosek grupy mieszkańców.

Ustawa reguluje sposoby wpływu mieszkańców na funkcjonowanie organów samorządu wprowadzając wysłuchanie obywatelskie, interpelację obywatelską oraz obywatelską inicjatywę uchwałodawczą. Obowiązkowemu wysłuchaniu obywatelskiemu podlegają: projekt statutu jednostki samorządu terytorialnego i zmian w statucie, projekt uchwały budżetowej wraz z załączonym projektem uchwały w sprawie wieloletniego planu finansowego, projekt uchwały rady gminy w sprawie tworzenia, zmiany granic, likwidacji oraz statutów jednostek pomocniczych oraz projekty uchwał w sprawach udziału mieszkańców w planowaniu i realizacji zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej.

Czynności związane z przygotowaniem projektu uchwały, jego rozpowszechnianiem, kampanią promocyjną, a także organizacją zbierania podpisów osób popierających projekt, wykonuje grupa inicjatywy uchwałodawczej.

Grupa inicjatywna w przypadku inicjatywy kierowanej do rady gminy albo rady powiatu liczy co najmniej 1 proc. uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy albo powiatu, nie mniej jednak niż 100 osób, a w przypadku inicjatywy kierowanej do sejmiku województwa – 0,1 proc. uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa. Organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego może w formie uchwały zmniejszyć wymaganą liczebność grupy inicjatywnej.

Organ stanowiący jest zobowiązany rozpatrzyć przedłożony projekt uchwały, jeżeli uzyskał on poparcie co najmniej 15 proc. uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy albo powiatu, nie mniej jednak niż 600 osób (w przypadku inicjatywy kierowanej do rady gminy lub powiatu), lub 5 proc. uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa (w przypadku inicjatywy kierowanej do sejmiku województwa). Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w formie uchwały może przewidzieć niższe poparcie wymagane dla rozpatrzenia projektu uchwały.

Zmianie ulegną też niektóre obowiązujące przepisy, m. in.: w ramach uzyskiwania równowagi między wybieranymi w wyborach bezpośrednich organami: stanowiącym i wykonawczym w gminach wzmacniane będą uprawnienia przewodniczącego rady wobec urzędu gminy. Jednocześnie wprowadzone zostanie obowiązkowe głosowanie imienne we wszystkich sprawach. Przewidziany jest nowy model absolutorium. Zgodnie z zaproponowanym modelem, regionalna izba obrachunkowa dokona weryfikacji formalno-rachunkowej (procedura ta zachowuje nazwę absolutorium), a organ stanowiący będzie dokonywał skwitowania organu wykonawczego z realizacji zadań, w tym z realizacji strategii rozwoju oraz budżetu gminy. Zawarte w projekcie rozwiązania są oparte na „Białej Księdze Samorządu” przedłożonej przez korporacje samorządowe oraz na uwagach i wnioskach zgłaszanych w ramach poszczególnych spotkań Forum Debaty Publicznej. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2012 r.

Drukuj